Son dönemde yüksek faizlerle birlikte yurt içinde döviz, altın ve gayrimenkul alımları azalırken, birikim sahipleri yurt dışına yönelmeye başladı.
Türklerin yurt dışında gayrimenkul alımları 2024’ün ilk beş ayında geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 51 artışla 1 milyar 62 milyon dolara ulaştı. Son bir yıllık rakam 2 milyar 444 milyon dolar oldu.
Gayrimenkulde yabancıların Türkiye’deki alımları azalırken, Türklerin yurt dışı alımları hızla artıyor.
Türkiye’de gayrimenkulde fiyat artışı enflasyonun altında kalırken zenginler yurt dışına yöneliyor ve ülkeden döviz çıkışına neden oluyor.
Merkez Bankası (TCMB) verilerine göre, yurt içi yerleşiklerin yurt dışı gayrimenkul yatırımları 2024 yılı Mayıs ayında 288 milyon dolar oldu ve Mart ayındaki 298 milyon dolarlık aylık rekora yakın seyretti.
2024’ün ilk beş ayında ise yurt dışı gayrimenkul alımı, geçen yılın aynı dönemine göre yüzde 51’lik artışla 1 milyar 62 milyon dolara yükseldi ve ilk beş aylık dönemlerin rekorunu kırdı.
Yurt dışı gayrimenkul yatırımları, ilk beş aylık dönemler için, 2019’da 201 milyon dolar, 2020’de 125 milyon dolar, 2021’de 197 milyon dolar, 2022’de 155 milyon dolar, 2023’te 704 milyon dolar olmuştu. an yurt dışı gayrimenkul yatırımları, 2024’te yüzde 62’lik artışla 597 milyon dolara yükseldi.
BİR YILDA 2,4 MİLYAR DOLARI AŞTI
Türklerin yurt dışı gayrimenkul alımları Haziran 2023 ile Mayıs 2024 arası dönemindeki son 12 ayda da 2 milyar 444 milyon dolara ulaşarak yıllık zirvesini yeniledi.
Yurt dışı gayrimenkul yatırımları, 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 163,7’lik artışla 2 milyar 86 milyon dolar ile rekor kırmıştı.
Türklerin yurt dışı gayrimenkul yatırımı 2020’de 282 milyon dolar, 2021’de 526 milyon dolar, 2022’de 791 milyon dolar olmuştu.
Türklerin yurt dışı gayrimenkul yatırımlarının ülkelere göre dağılımı TCMB verilerinde yer almıyor ancak Türklerin genel yurt dışı doğrudan yatırımlarının ülke kırılımına ulaşmak mümkün.
Gayrimenkul yatırımı artarken, Yunanistan’a 2021’de 21 milyon dolar, 2022’de 52 milyon dolar olan Türklerin doğrudan yatırımının 2023’te 203 milyon dolara yükselerek dörde katlanmıştı.
Yunanistan gibi Türklerin gayrimenkul alımı yoluyla altın vize başvurularında öne çıkan Portekiz’de de söz konusu doğrudan yatırım rakamının 2022’de 13 milyon dolarken 2023’te 159 milyon dolara yükselmesi dikkat çekmişti.
Türklerin doğrudan yatırımlarında 2022’den 2023’e İtalya 26 milyon dolardan 112 milyon dolara, İspanya 39 milyon dolardan 89 milyon dolara, İngiltere 211 milyon dolardan 513 milyon dolara yükselmişti.
YABANCILARA KONUT SATIŞI AZALDI
TÜİK verilerine göre, yabancılara yapılan konut satışları 2023 yılında bir önceki yıla göre yüzde 48,1 azalarak 35 bin 5 olmuştu. Bu rakam, 2017 sonrasındaki altı yılın en düşüğü olarak kayıtlara geçmişti.
2022’de yüzde 4,5 olan toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı, 2023’te yüzde 2,9’a gerilemişti.
2022’de 6 milyar 273 milyon dolarla rekor kıran gayrimenkul kaleminde net yabancı girişi, 2023’te yüzde 43,3’lük düşüşle 3 milyar 560 milyon dolara gerilemişti.
Yabancılara yapılan konut satışları, 2024’ün Ocak-Mayıs döneminde bir önceki yılın aynı dönemine göre yüzde 45,8 azalarak 9 bin 21 adede gerilemişti.
Yabancıların Türkiye’de net gayrimenkul yatırımı da 2024’ün ilk beş ayında geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 26,6 düşüşle 1 milyar 437 milyon dolara geriledi.
Vatandaşlık için gayrimenkul alımlarında gerekli olan fiyat, Eylül 2018’den itibaren 1 milyon dolardan 250 bine düşürülmüş, gelen tepkilerin üzerine 13 Haziran 2022’de 400 bin dolara çıkarılmıştı.
16 Ekim 2023 tarihinden itibaren ise yabancıların ikamet izni alabilmek için alacakları taşınmazlarda 75 bin dolar olan alt sınır 200 bin dolara çıkarılmıştı.
Uzmanlar, Türkiye’de dolar bazında fiyatların çok yükselmesi, deprem riski, vatandaşlık ve ikamet izni için gerekli limitlerin yükseltilmesi gibi gerekçelerle yabancıların konut alımında düşüş olduğuna işaret ediyor.
YURT DIŞI SEYAHAT GİDERLERİ DE ARTIŞTA
Yurt içi yerleşiklerin yurt dışı seyahat giderlerinde de artış devam ediyor.
TCMB verilerine göre, 2024’ün Ocak-Mayıs döneminde yurt dışı seyahat giderleri geçen senenin aynı dönemine göre yüzde 19 artışla 3 milyar 189 milyon dolara yükseldi.
Yurt içi yerleşikleirn yurt dışı seyahat harcamalarını ifade eden ‘seyahat giderleri’ kalemi, 2023’te bir önceki yıla göre yüzde 64,2’lik artışla 6 milyar 653 milyon dolara yükselerek rekor kırmıştı.
TÜİK verilerine göre, 2024’ün ilk çeyreğinde yurt dışını ziyaret eden vatandaş sayısı bir önceki yılın aynı çeyreğine göre yüzde 18,4 artarak 2 milyon 449 bin 225 kişi olmuştu. Bunların kişi başı ortalama harcaması 727 dolar olarak gerçekleşmişti.
